Afbeelding: linoleumsnede 1996 Den Haag import export (Akwaaba betekend welkom in het Ganees)
Zwaar weer,
Het dagelijks nieuws deprimeert mij. De verkiezingsuitslag is triest; veel kiezers hebben gekozen om niet over grenzen te kijken. In Israël wordt door de rechtse regering onevenredig hard wraak genomen op Hamas waardoor de hele bevolking in Gaza verschrikkelijk lijdt. In Argentinië kiest men voor een Clown president, een klimaatontkenner die met een kettingzaag showt. De actualiteit verlamt mij. Ik heb mij ooit voorgenomen geen politieke statements via de socials te verspreiden en ook niet meer te gaan demonstreren. Mijn medium is de observatie en verslaglegging. Maar nu het zo zwaar weer is wil ik er iets mee doen. Je richten op het kleine geluk dan maar? Of op de geschiedenis? Het persoonlijk drama? Ik word heen en weer geslingerd door twijfel over het zinvolle van mijn bezigheden. Zoek naar een strohalm om houvast te krijgen. Die krijg ik uiteindelijk door een Ouder- en kindworkshop te geven voor Villa Zebra, op de Augustinusschool, een school in het Oude Westen in Rotterdam. Het is een school met heel veel nieuwkomers en betrokken leerkrachten en ouders. Met de kinderen van de Augustinusschool willen we graag projecten doen met de geschiedenis van de stad, en met de wijktuintjes die er zich tussen de huizen in deze dichtbevolkte buurt bevinden. Bewustwording van het belang van de natuur en gezond eten, van de geschiedenis. Dit geeft mij hoop… maakt mijn werk betekenisvol, maar zal er met een nieuw kabinet geld blijven komen voor dit soort initiatieven? Of Wilders nu gaat regeren of in de oppositie komt, ik ben bang dat we in zwaar weer gaan komen met de culturele sector.
De buurvrouw van mijn atelier in het Wijkpaleis, Femke Bosma maakt audiotours. Zij nodigde mij uit op een zeer gure dag om naar haar presentatie te komen over de overstroming van Delfshaven op 14 november 1775. *Dit Audioverslag is een samenwerking met Lotte Jensen, die een proefschrift** schreef over watersnood in de Nederlandse literatuur. Het proefschrift gaat over hoe men in het verleden met rampspoed omging en welke rol met name de literatuur daarin speelde.
Onderdeel van het audioverslag is een deel van het gedicht: Traanrijk en Troosthart van Olivier Porjeere, predikant en dichter die ooggetuige van de ramp was. Het is een bijna veertig pagina’s tellend watersnoodlied, waarin Traanrijk en Troosthart elkaar beurtelings toezingen op een bankje aan de Maas. Hij werkte als predikant in Delfshaven. De ramp kwam door een storm en springtij en trof heel Holland, velden liepen onder water, vee verdronk en iets van 70 mensen. In Delfshaven sloeg het water een gat in de Sluis. Hij vertolkt met zijn gedicht onder andere het nieuws over de ramp, met groot en klein leed. In het gedicht mijmert Traanrijk, alterego van Porjeere, naast over groot leed, over het verlies van zijn tuintje… en zijn peterselie. Dit maakt dat het lijden dichtbij komt en invoelbaar is voor de lezer die hij begeleidt in zijn rouwproces. Porjeerje heeft het gedurende zijn gedicht beurtelings over de rampspoed hier en ginder en noemt zelfs de aardbeving in Lissabon van 1755, één van de meest dodelijke aardbevingen ooit.
‘k Moest vlugten voor de Maas en haar ontembre kragt.
Ik zag in weinig tijds mijn tuintje weggezonken, (….)
Mijn needrig beddeke vol groene pieterselie,(….)
Ontweeken ’t weenend oog in deezen schoot der zee.***
Het tuintje, de peterselie symbool voor hoop, die even wegzakte. Maar Troosthart
zegt: ‘Hij schreit – ik ween met hem, die hier in onmagt viel (… ) Gods hand zal balzem op de diepe wonden strijken. Het uiten van het verdriet staat voortdurend ten dienste van een hoger doel: het tot stand brengen van saamhorigheid, die uiteindelijk tot een dieper religieus besef leidt.
Deze saamhorigheid staat los van grenzen. Zouden wij zonder dat religieuze besef tot een saamhorigheid kunnen komen, waarin we zowel voor ons eigen tuintje zorgen als het besef dat we voor de wereld in zijn geheel zorg moeten dragen of is dat een te grote opgave? Is het verzet tegen de compassie met de rest van de aarde een te grote opgave omdat we voelen dat het ons ontnomen wordt om om ons eigen tuintje te rouwen bij zwaar weer? Ik hoop dat een initiatief als het Wijkpaleis stand blijft houden en troost bied bij zwaar weer voor iedereen, en ik hoop dat ik zelf iets kan bijdragen aan die troost door iets van de schoonheid van een multiculturele wijk te kunnen laten zien zowel van de tuintjes als van de kleurrijke samenleving.
*Femke Bosma:
https://femkebosma.com/
** Wij en het water, Een Nederlandsche geschiedenis door Lotte Jensen 2022 Bezige Bij https://www.debezigebij.nl/boek/wij-en-het-water/
*** TRAANRIJK EN TROOSTHART. TWEEZANG. OP DEN GEWELDIGEN STORM EN BUITEN GEWOONEN VLOED. Den 14den van Slagtmaand, 1775. Door O. Porjeere 1778
https://www.dbnl.org/tekst/porj001zang01_01/porj001zang01_01_0042.php
ondinedekroonprinting 